Tỷ giá USD rất nóng, chờ can thiệp mạnh tay từ Ngân hàng Nhà nước

Tỷ giá dậy sóng do đâu?

Khác với các năm trước, tỷ giá USD/VND liên tục chịu áp lực tăng ngay từ những tháng đầu năm 2024. Giá USD hiện nay đều trên mức dự báo của nhiều tổ chức.

Tỷ giá trung tâm ngày 17/4 được NHNN công bố ở mức 24.231 đồng/USD, tăng 90 đồng so với mức niêm yết trước đó. Đây là mức tăng mạnh nhất của tỷ giá trung tâm trong vòng 1 năm trở lại đây.

Kể từ đầu năm 2024 đến nay, tỷ giá trung tâm được NHNN nâng từ 23.848 đồng/USD lên 24.231 VND/USD, tương ứng mức tăng 1,61%. Trong khi vào những năm trước, tỷ giá trung tâm thường chỉ tăng vào cuối năm và tương đối ổn định vào dịp đầu năm.

Giá USD tại các ngân hàng thương mại gần đây tăng dữ dội và liên tục lập đỉnh cao mới.

Vietcombank niêm yết giá USD ngày 17/4 ở mức 25.100-25.440 đồng/USD. Trong tuần này, Vietcombank đã tăng 290 đồng ở giá mua và tăng 260 đồng ở giá bán. Còn tính từ đầu năm đến nay, giá USD tại ngân hàng này đã tăng trên 1.000 đồng/USD, tương đương tăng 4,2%.

Tương tự, giá USD tại các ngân hàng khác cũng tăng mạnh, giá bán ra đều vượt 25.440 đồng/USD.

Đáng chú ý, 3 phiên liên tiếp gần đây (15-17/4), các ngân hàng lớn tiếp tục đưa giá USD lên kịch trần cho phép, vượt xa mức giá bán tham khảo tại Sở Giao dịch dù NHNN liên tục tăng mạnh tỷ giá trung tâm, nới mạnh giá trần. Điều này cho thấy áp lực trên thị trường ngoại tệ vẫn còn lớn.

Giá USD trên thị trường tự do ngày 17/4 lên sát đỉnh lịch sử khi được giao dịch quanh mốc 25.520-25.670 đồng/USD (mua – bán).

Tỷ giá USD/VND trên thị trường liên ngân hàng đang chịu nhiều áp lực, mặc dù đà tăng có thể phần nào được hạn chế nhờ các biện pháp điều hành của NHNN. Trong quý I/2024, tỷ giá USD/VND liên ngân hàng tăng khoảng 2,2%, lên quanh mức 24.800 đồng/USD.

Tỷ giá tăng trong bối cảnh USD Index (DXY), thước đo sức mạnh của đồng bạc xanh so với các đồng tiền chủ chốt khác, vượt 106 điểm, lên mức cao nhất kể từ tháng 11/2023.

Trong những tuần qua, đồng USD nhanh chóng mạnh lên khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chần chừ trong việc hạ lãi suất và xung đột địa chính trị biến đồng bạc xanh thành nơi trú ẩn an toàn. Hiện nay, với những tác động gián tiếp từ diễn biến căng thẳng ở Trung Đông đẩy triển vọng Fed giảm lãi suất ngày càng xa hơn.

Theo Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú, có 3 yếu tố chính khiến tỷ giá tăng trong thời gian qua.

Thứ nhất, Fed chưa đưa ra thời gian cụ thể để nới lỏng chính sách tiền tệ, giảm lãi suất, nên giá trị đồng USD tăng, có tác động làm giảm giá đồng tiền của hầu hết nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Thứ 2, chính sách hạ lãi suất rất mạnh của Việt Nam trong thời gian qua tạo ra sự bất cập về chênh lệch lãi suất giữa USD và VND trên thị trường liên ngân hàng (duy trì tình trạng lãi suất âm, tức lãi suất USD thấp hơn VND), khiến USD tăng. Thứ 3 là nhu cầu ngoại tệ cho nhập khẩu cao hơn.

Ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc khối đầu tư của Dragon Capital, nhận định tỷ giá chịu áp lực chủ yếu do chênh lệch lãi suất VND – USD ở mức âm và biến động thị trường vàng, tiền số.

Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cho rằng, tỷ giá USD/VND sẽ còn tiếp tục chịu áp lực lớn trong phần còn lại của năm 2024, được dự báo tăng 3% đạt mức 25.000 đồng/USD do áp lực từ DXY và chênh lệch lãi suất âm giữa USD và VND tiếp tục duy trì, nhất là khi khả năng Fed lùi thời gian điều chỉnh lãi suất xuống tháng 9/2024 ngày càng lớn.

NHNN sẵn sàng can thiệp

Thông tin tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 3/2024, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, vấn đề tỷ giá đang hết sức nóng và NHNN sẽ có động thái can thiệp thị trường nếu cần thiết.

Từ đầu tháng 3, NHNN liên tục có các đợt phát hành tín phiếu nhằm hút bớt thanh khoản ở các ngân hàng thương mại, giúp tránh tình trạng các ngân hàng gom mua USD để tìm kiếm lợi nhuận. Đây là động thái giúp giảm áp lực lên tỷ giá.

Tuy nhiên, KBSV nhận định việc phát hành tín phiếu để điều tiết thị trường của NHNN không đạt được hiệu quả như mong muốn. “Chúng tôi cho rằng lý do khiến cho đợt phát hành tín phiếu này trở nên kém hiệu quả do động thái này chỉ tác động tới hoạt động carry trade của các ngân hàng, trong khi nhu cầu thanh toán USD để nhập khẩu và các hoạt động xuất khẩu nhưng trì hoãn, găm giữ USD vẫn tiếp diễn”, KBSV cho hay.

Theo Chứng khoán SSI, số liệu về cán cân thương mại hay FDI giải ngân trong tháng 3 tích cực. Tuy vậy, diễn biến tỷ giá kém tích cực do áp lực trên thị trường quốc tế vẫn rất mạnh và NHNN có thể sẽ phải thực hiện các biện pháp mạnh mẽ hơn nhằm hạ nhiệt nhu cầu về USD.

Nhiều ý kiến cho rằng, nếu các áp lực lên tỷ giá tiếp tục gia tăng, đặc biệt trong kịch bản giá dầu Brent vượt mức 93 USD/thùng, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ 10 năm vượt 4,7%/năm, NHNN có thể sẽ phải can thiệp bằng việc bán kỳ hạn hoặc bán thẳng dự trữ ngoại hối để ổn định tỷ giá.

Nói về khả năng NHNN bán ngoại tệ, TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, cho biết, sắp tới, nếu thị trường ngoại hối biến động mạnh thì NHNN cũng sẵn sàng can thiệp bằng cách dùng nhiều nguồn lực khác nhau trong đó có việc sử dụng dự trữ ngoại hối.

Song ông Lực cho rằng NHNN sẽ phải tính toán cẩn thận vì còn liên quan đến chuyện nhập khẩu vàng – NHNN sẽ phải tính toán nhập khẩu bao nhiêu để không ảnh hưởng đến dự trữ ngoại hối.

Được coi là “tấm đệm” ổn định tỷ giá, dự trữ ngoại hối luôn được NHNN tăng cường tích trữ trong nhiều năm qua.

Theo dữ liệu của các đơn vị phân tích trong nước và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cùng với lượng ngoại tệ mà NHNN mua được trong đầu năm 2023, dự trữ ngoại hối của Việt Nam tính đến đầu tháng 5/2023 có thể đạt khoảng 93-95 tỷ USD.

Giới phân tích nhận định giai đoạn đầu năm 2024 vẫn là một giai đoạn khó khăn cho NHNN trong công cuộc điều hành tỷ giá, nhất là khi ngoài những áp lực hiện hữu từ 2023 thì còn chịu thêm sức ép từ diễn biến của giá vàng. Tuy vậy, nếu xét với đồng tiền các quốc gia khác trong khu vực, VND vẫn đang duy trì độ mất giá tương đương với CNY, KRW và THB.

Nhiều chuyên gia cho rằng có những yếu tố gây áp lực lên tăng trưởng kinh tế, trong đó có biến động tỷ giá thời gian gần đây do yếu tâm lý, tác động từ đồng USD tăng. Nhưng điều này không đáng lo, bởi cung cầu ngoại tệ vẫn đang được đảm bảo. Dự báo tỷ giá sẽ có những điều chỉnh cho đến khi Fed hạ lãi suất vào nửa cuối năm 2024.

Báo cáo của UOB dự đoán, tiền đồng cũng như các đồng tiền khác có khả năng tăng giá trở lại so với USD trong nửa sau 2024, khi lãi suất đôla Mỹ có thể giảm trong khi lãi tiền đồng không giảm thêm, thậm chí tăng nhẹ trở lại.