Ngập lụt nghiêm trọng ở Quỳ Châu, vì sao thủy điện không bị phạt?
Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Nghệ An cho rằng qua kiểm tra việc vận hành xả lũ, các nhà máy thủy điện trên địa bàn huyện Quỳ Châu và Quế Phong thực hiện đúng quy trình, chỉ có khuyết điểm chứ không vi phạm quy định.
Thủy điện xả lũ đúng quy trình
Ngày 2.11, trao đổi với phóng viên, ông Phạm Văn Hóa – Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Nghệ An cho biết đoàn kiểm tra của Sở đã có kết quả kiểm tra vụ người dân nghi ngờ thủy điện xả lũ gây ngập lụt.
Theo đó, từ ngày 26 đến 27.9.2023, trên địa bàn huyện Quỳ Châu đã có trận lũ lịch sử, làm 1 người chết và gây thiệt hại về vật chất khoảng hơn 170 tỉ đồng.
Sau trận lũ, UBND huyện Quỳ Châu có văn bản đề nghị kiểm tra quy trình vận hành của các nhà máy thủy điện liên quan, do có dư luận phản ánh về việc thủy điện xả lũ trong đêm là một trong những nguyên nhân gây lũ lụt.
Sở Công Thương Nghệ An đã thành lập đoàn kiểm tra việc vận hành xả lũ của nhà máy thủy điện Châu Thắng (huyện Quỳ Châu) và thủy điện Nhạn Hạc (huyện Quế Phong) trong thời điểm xảy ra lũ lớn ở Quỳ Châu.
Theo kết luận của đoàn kiểm tra, hồ chứa thủy điện Nhạn Hạc (huyện Quế Phong) có quy trình vận hành đã được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt theo thẩm quyền.
Hồ thủy điện Nhạn Hạc có dung tích hữu ích nhỏ (4,82 triệum³), không có dung tích phòng lũ và không có chức năng cắt lũ, vì vậy căn cứ tình hình nước về hồ, nhà máy đã vận hành đảm bảo tuân thủ vận hành thiết bị xả lũ theo quy trình được phê duyệt.
Việc mở van sớm hơn so với dự kiến theo thông báo gửi cho các cơ quan, đơn vị là vận hành trong tình huống khẩn cấp để đảm bảo an toàn cho công trình.
Tổng lưu lượng xả qua nhà máy (qua tổ máy phát điện, qua cửa van và tràn tự do) từ lúc 3h ngày 27.9 đến 14h15 ngày 27.9 không lớn hơn lưu lượng về hồ nên không làm gia tăng lũ cho vùng hạ du.
Đoàn kiểm tra đã chỉ ra một số vấn đề mà thủy điện Nhạn Hạc thực hiện chưa tốt. Cụ thể, công tác dự báo của nhà máy chưa chính xác, còn bị động trong công tác dự báo lưu lượng nước về hồ nên chưa thực hiện được thông báo cảnh báo sớm cho vùng hạ du.
Việc phát hành thông báo chưa có kết nối chặt chẽ (hộp thư đi nhà máy đã ghi nhận việc gửi các thông báo vận hành điều tiết hồ chứa qua hộp thư điện tử gmail tuân thủ quy định, tuy nhiên UBND huyện Quỳ Châu phản ánh không nhận được).
Hồ thủy điện không có dung tích phòng lũ
Đoàn kiểm tra cũng kết luận hồ chứa thủy điện Châu Thắng đã có quy trình vận hành đã được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt theo thẩm quyền.
Hồ thủy điện Châu Thắng có dung tích hữu ích nhỏ (4,217 triệu m³), không có dung tích phòng lũ và không có chức năng cắt lũ, vì vậy căn cứ tình hình, nhà máy đã vận hành đảm bảo tuân thủ vận hành thiết bị xả lũ theo đúng quy trình được phê duyệt.
Tổng lưu lượng xả qua nhà máy (qua tổ máy phát điện, qua cửa van và tràn tự do) từ lúc 2h35 ngày 27.9 đến lúc 6h ngày 5.10 không lớn hơn lưu lượng về hồ nên không làm gia tăng lũ cho vùng hạ du.
Tuy nhiên, công tác dự báo của nhà máy thủy điện Châu Thắng chưa chính xác, còn bị động trong công tác dự báo lưu lượng nước về hồ nên chưa thực hiện được thông báo cảnh báo sớm cho vùng hạ du. Thực hiện chưa tốt công tác kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng các thiết bị phục vụ cho công tác vận hành, dẫn đến xảy ra tình trạng hư hỏng thiết bị quan trắc, giám sát tự động.
“Qua kiểm tra cho thấy các nhà máy thủy điện Nhạn Hạc và Châu Thắng đã vận hành đúng quy trình. Họ có một số khuyết điểm chứ chưa phải là vi phạm quy định, do đó không thể tham mưu xử phạt” – ông Phạm Văn Hóa – Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Nghệ An cho biết.
Trước đó, ngày 27.9, trên địa bàn huyện Quỳ Châu xuất hiện mưa to đến rất to, gây ngập lụt và sạt lở đất trên diện rộng. 3 xã, 6 bản ở huyện Quỳ Châu bị cô lập hoàn toàn, 7 điểm trường bị ngập sâu trong nước. Một người bị chết, hơn 1.200 ngôi nhà bị ngập sâu từ 1-5m; trên 5.000 người phải sơ tán; hơn 1.000 con gia súc, gia cầm bị cuốn trôi… Hàng ngàn người dân lâm vào tình cảnh khốn khổ, sống tạm bợ do tài sản bị cuốn trôi và ngập nước.
Đây là trận lụt lịch sử lớn trong 50 năm qua. Nhiều người dân đặt ra nghi vấn nguyên nhân gây ngập lụt nặng nề là do một phần thủy điện ở thượng nguồn xả lũ. Vì vậy, chính quyền địa phương và người dân kiến nghị tỉnh Nghệ An cho lập đoàn kiểm tra quy trình vận hành xả lũ của những nhà máy thủy điện Nhạn Hạc và thủy điện Châu Thắng để làm rõ nguyên nhân gây ngập lụt.