Tổng Bí thư: Hệ thống pháp luật phải ‘dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện’

Chiều 4/11, trước khi các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Văn kiện trình Đại hội Đảng XIV, Tổng Bí thư Tô Lâm đã trao đổi, thông tin về một số điểm mới và những định hướng quan trọng trong các dự thảo văn kiện.

Mở đầu bài phát biểu, Tổng Bí thư cho biết theo chương trình làm việc, Quốc hội dành một buổi để các đại biểu Quốc hội thực hiện một trọng trách rất đặc biệt, tiếp tục đóng góp ý kiến với dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.

Theo Tổng Bí thư, đây là khoảng thời gian để những người đang trực tiếp tham gia xây dựng hệ thống pháp luật của đất nước góp ý, hoàn thiện nội dung các văn kiện sẽ trình Đại hội XIV của Đảng, những văn kiện định hướng cho con đường phát triển của dân tộc ta trong nhiều năm tới.

Gợi mở một số nhóm nội dung, Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu góp ý về thể chế và pháp luật.

“Chúng ta ban hành luật là để quản lý xã hội bằng pháp luật, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Nhưng trong thực tiễn, vẫn còn tình trạng luật thì đúng mà làm thì khó, trên nghị trường thì thông, xuống cơ sở thì vướng”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu nói rõ: Vì sao có những đạo luật, nghị định, thông tư ban hành rất công phu, rất dày, nhưng cán bộ cơ sở không dám làm; doanh nghiệp loay hoay, xoay sở; người dân lúng túng, xuôi ngược. Chỗ nào chồng chéo, chỗ nào cách hiểu khác nhau giữa các bộ, ngành, chỗ nào trao quyền mà lại buộc người ta chịu trách nhiệm vượt quá khả năng kiểm soát của họ?

Tổng Bí thư nhấn mạnh phải hướng tới hệ thống pháp luật “dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện”. Câu chữ trong luật phải ngắn gọn, rõ nghĩa, không đánh đố, không để lại khoảng mờ cho sự lạm dụng hay né tránh. Chính sách ban hành ra phải đo được tác động, kiểm soát được rủi ro, đặc biệt là phải tạo thuận lợi chứ không tạo thêm thủ tục.

“Một đạo luật tốt không phải là đạo luật viết hay mà là đạo luật đi được vào cuộc sống”, theo lời Tổng Bí thư.

Về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Tổng Bí thư khẳng định Nhà nước pháp quyền không chỉ là có hệ thống luật pháp đầy đủ. Nhà nước pháp quyền trước hết là sự thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, là sự kiểm soát quyền lực, là công khai, minh bạch, là giải trình trước nhân dân.

Tổng Bí thư mong ý kiến của các Đại biểu tập trung vào câu hỏi: Chúng ta đã làm đủ chưa để mỗi quyền lực đều được ràng buộc trong khuôn khổ pháp luật, vận hành đúng thẩm quyền, đúng mục đích, đúng lợi ích của nhân dân chưa? Còn khoảng trống nào khiến người dân thấy “muốn thì được, không muốn thì thôi” ? Còn tình trạng nào mà người dân phải “xin” những thứ lẽ ra họ được “hưởng”?

“Nếu chưa có câu trả lời đầy đủ, đó chính là chỗ Nhà nước pháp quyền chưa hoàn chỉnh”, Tổng Bí thư nói.

Về phân cấp, phân quyền và tổ chức bộ máy, Tổng Bí thư đề nghị các Đại biểu góp ý thẳng vào nội dung này. Nơi nào cấp dưới có thể quyết nhanh, sát dân hơn cấp trên thì phải mạnh dạn giao quyền. Nhưng giao quyền không phải là “đẩy việc xuống”, “đẩy rủi ro xuống”. Giao quyền phải đi cùng nguồn lực, nhân lực, công cụ, và cả vùng an toàn pháp lý để cán bộ dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung chứ không phải chịu trách nhiệm cá nhân một cách oan uổng.

Tổng Bí thư cũng mong các đại biểu cho ý kiến cụ thể: mô hình hai cấp phải thiết kế thế nào để dân không bị xa chính quyền, không bị đứt gãy dịch vụ công? Đừng để tuyên bố tinh gọn bộ máy mà sinh thêm tầng nấc xin- cho ngoài thực tế. Điều quan trọng nữa là chính quyền cơ sở phải có quyền gì, phải có nguồn lực nào cho nhiệm vụ kiến tạo phát triển ở cơ sở. Thêm những gì cho hành lang pháp lý cho nhiệm vụ này.

Đánh giá thế giới thay đổi rất nhanh, thực tiễn trong nước cũng thay đổi rất nhanh, Tổng Bí thư cho rằng nếu tư duy chậm hơn thực tiễn thì văn kiện sẽ lạc hậu ngay, thậm chí ngay khi vừa thông qua.

“Tôi đề nghị các Đại biểu đọc văn kiện với tinh thần: có điểm nào vẫn còn tư duy cũ, cách nói cũ, cách làm cũ? Có điểm nào chúng ta còn giữ thói quen quản lý kiểu xin- cho, trong khi lẽ ra Nhà nước phải đóng vai trò kiến tạo, phục vụ người dân và doanh nghiệp?”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư đề nghị các Đại biểu đóng góp bằng những ví dụ cụ thể từ ngành, địa phương, lĩnh vực mình phụ trách: chỗ nào còn thủ tục rườm rà làm doanh nghiệp nản lòng; chỗ nào người dân bức xúc vì đi lại nhiều lần mà không giải quyết được việc; chỗ nào còn “chạy cơ chế”.

Tác giả: Tuệ Lâm

Nguồn: vietnamfinance.vn