Đừng để lan đột biến làm cho… “đột quỵ”
“Lan đột biến không phải là cuộc săn tìm cơ hội đổi đời, đừng để sự đột biến giá lan trở thành nguyên nhân dẫn tới đột quỵ cho những ai thiếu hiểu biết nhưng thừa khát vọng làm giàu nhanh chóng…”.
Đây là chia sẻ của chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong xung quanh câu chuyện cơn sốt lan đột biến làm nóng dư luận những năm qua.
Lan đột biến sốt trở lại?
Theo đó, trên diễn đàn mạng xã hội Facebook những ngày gần đây đang xôn xao một số loại hoa lan đột biến được rao bán hàng trăm triệu đồng mỗi cây. Nhiều người chơi lan cho biết, cơn sốt lan đột biến đang bắt đầu quay trở lại. Theo tìm hiểu của phóng viên, một cây lan đột biến giống hồng phù hoa 80 cm được rao bán với giá 129 triệu đồng; tương tự, một cây hoa giống hồng hải đăng được “hét” giá 99 triệu đồng…Hay như trong một nhóm “Hội lan đột biến Việt Nam” với gần 45 nghìn thành viên, một tài khoản có tên P.Đ.C đăng tải hình ảnh vừa giao dịch thành công loại “kie kinh bắc” với giá 399.999.999 VNĐ.
Tuy nhiên, trong giới chơi lan chuyên nghiệp, thông tin lan đột biến sốt giá trở lại khiến nhiều người hoài nghi. Bởi nhiều năm nay, dòng hoa lan đột biến này vẫn có người chơi nhưng giá bán 1 cây giống không cao, chỉ dao động từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng.
Còn nhớ, cách đây vài năm, cụm từ “lan đột biến” tạo ra cơn sốt chưa từng có, khiến giới chơi cây hoa cảnh điên cuồng săn mua. Những cuộc giao dịch lan đột biến trị giá hàng chục tỷ, thậm chí có những giao dịch lên đến 250 tỷ đồng, được quảng bá rầm rộ trên mạng xã hội. Bởi thế, câu chuyện về lan đột biến Ngọc Sơn Cước, Bướm Đại Ngàn, Juliet, 5 cánh trắng Phú Thọ,… không còn bó hẹp trong giới chơi cây cảnh mà còn tràn về các vùng nông thôn. Nhiều người đổ tiền tỷ vào lan đột biến để ôm giấc mộng làm giàu.
Các vườn lan đột biến “mọc lên như nấm”, vườn nhỏ có vài chục chậu, những vườn lớn có số lượng vài trăm đến hàng nghìn chậu lan đột biến. Chợ lan đột biến online cũng hoạt động rầm rộ, trong đó có những chợ với hàng trăm nghìn người tham gia mua bán. Đến nay, tuy không có thống kê chính thức về số lượng lan đột biến trên thị trường, nhưng từ hàng siêu hiếm, nay lan đột biến nhiều như rau với giá bán ngày càng bình dân.
Theo các chuyên gia sinh học, lan đột biến không phải cái gì quá quý hiếm mà chỉ có yếu tố lạ. Với trình độ công nghệ sinh học hiện nay, các phòng thí nghiệm chuyên về nuôi cấy mô và đội ngũ đông đảo chuyên gia có chuyên môn sâu về nuôi cấy mô cây hoàn toàn có thể nhân lên hàng loạt những cây giống hệt cây lan đột biến đang “hót” nhất trên thị trường. Hơn nữa, giá thành của việc nhân giống này là rất rẻ…
Như vậy, việc đầu tư lan đột biến do tin theo cơn sốt trên mạng xã hội có thể khiến nhà đầu tư đối diện với những rủi ro cao do vỡ bong bóng lan trên thị trường, tức tình trạng tăng mạnh tổng cung và bán tháo lan, giảm đột ngột thẳng đứng về giá và cả lượng cầu có khả năng thanh toán… Từ đó, kéo theo các hệ lụy nặng nề về vỡ nợ, tranh chấp và xử lý tranh chấp tài chính, tức người đầu tư mất khả năng thanh toán và rơi vào bẫy nợ các khoản vay.
Ngoài ra, người mua lan còn có thể gặp rủi ro liên quan đến tình trạng thoái hóa lan đột biến về mặt sinh học (đột biến không ổn định về di truyền); hoặc thậm chí bị mua phải lan đột biến giả, được chế tạo theo công nghệ “cắt dán” tinh vi của người bán có chủ đích lừa đảo trên thị trường…
Đừng để lan đột biến là nguyên nhân “đột quỵ”
Chia sẻ về công nghệ nhân giống hàng loạt, PGS.TS Dương Hoa Xô – Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM cũng thừa nhận: “Về mặt công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật, chúng tôi có thể nhân giống nuôi cấy mô hàng loạt với giá thành rất rẻ”. PGS.TS Dương Hoa Xô cho biết, 1 kie lan đột biến nếu dùng phương pháp này nhân giống sẽ cho ra hàng nghìn, thậm chí là cả 100 nghìn cây lan giống chỉ trong thời gian ngắn.
“Từ đó có thể thấy, giá trị độc lạ cũng như quý hiếm mà chủ vườn “thần thánh hóa” để bán với giá bạc tỷ, gây sốt giá trở lại sẽ không còn khi lan đột biến có thể nhân giống dễ dàng”, PGS.TS Dương Hoa Xô nói.
Từ góc nhìn một chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong cho rằng, việc ngụy tạo các giao dịch để “gửi giá”, “thổi giá” và đẩy giá một mặt hàng nào đó lên cao không phải là chiêu trò mới trong kinh doanh, nhất là kinh doanh thương mại điện tử. Sự phát triển của mạng xã hội và thiếu hụt cơ chế quản lý thông tin hiệu quả là môi trường tốt để các kẻ trục lợi bày ra và phát tán các chiêu trò ‘đánh trận giả” về các thương vụ giao dịch lan đột biến, tạo thông điệp giả về cơ hội đổi đời từ kinh doanh lan đột biến; từ đó tạo ra các lượng cầu ảo và gây các cơn sốt ảo trên thị trường trong nước.
Đưa ra khuyến cáo trước cơn sốt lan đột biến, TS Nguyễn Minh Phong cho rằng, những người chơi và kinh doanh lan cần tỉnh táo, có kinh nghiệm, kiến thức, thông tin, bản lĩnh và năng lực phản ứng thị trường.
“Lan đột biến không phải là cuộc săn tìm cơ hội đổi đời dễ dàng. Đừng để sự đột biến giá lan trở thành nguyên nhân dẫn tới… đột quỵ và đột tử cho những ai bất chấp thực tại khách quan, thiếu hiểu biết, nhưng thừa khát vọng làm giàu nhanh chóng”, vị chuyên gia nói.